Alles over thee
Zwarte thee
Zwarte thee is nog steeds één van de populairste theesoorten ter wereld. We hebben dan ook allemaal wel eens een kopje zwarte thee gedronken, zonder dat je dat misschien wist. Zwarte thee is thee gemaakt van de bladeren van de Camellia sinensis. Deze variant is gemaakt door middel van zwaardere oxidatie dan de witte, groene, en oolong-variëteiten. Het is in het algemeen sterker in smaak en bevat meer cafeïne dan lichter geoxideerde thee.
Ontstaan van zwarte thee
Zwarte thee werd rond 2737 voor Christus bij toeval ontdekt door keizer Chen Nung, een geleerde kruidenkenner uit China. In de rest van de wereld weet men de diversiteit en het brede scala aan smaken pas sinds drie eeuwen te waarderen. De fijne smaken kunnen variëren van fruitig en bloemig tot notig. De smaak van de thee verschilt per plantage. De smaak wordt onder andere namelijk bepaald door het klimaat, het gebied waarin de theeplant groeit en ook de periode waarin er geoogst wordt. En natuurlijk is ook de manier van verwerken smaakbepalend. Zwarte thee heeft een uitgebreid proces van drogen en rollen ondergaan en is tot stand gekomen door middel van een zwaardere fermentatie. Hierdoor is de smaak van zwarte thee over het algemeen een stuk sterker. Zwarte thee bevat de hoogste hoeveelheid cafeïne onder de theeën, maar deze staat niet in vergelijking tot de hoeveelheid in een kopje koffie.
Smaken zwarte thee
Zwarte thee kent een breed scala aan smaken. Deze thee kan worden onderverdeeld in lichte en zware zwarte thee. De meeste bekende lichte zwarte is de Darjeeling First Flush, die zijn unieke subtiele smaak dankt aan de eerste pluk. Assam is een thee die valt onder de zwaardere zwarte theesoorten. Assam heeft een unieke sterk moutige smaak. Maar ook de Engelse Melange en de Earl Grey vallen onder de zware zwarte theesoorten. De pittige full body smaak leent zich perfect voor tijdens het ontbijt. Weer een andere typerende zware zwarte thee is de Lapsang Souchong. Na oxidatie wordt deze thee in bamboemanden gedroogd boven brandend naald- of cypressenhout. Hierbij wordt een sterke rooksmaak ontwikkeld.
Groene thee
Groene thee is net zoals de zwarte variant gemaakt van de bladeren van de Camellia sinensis. Deze twee theesoorten verschillen van elkaar door het productieproces. In tegenstelling tot bij zwarte thee, wordt groene thee niet gekneusd, verwelkt of geoxideerd, maar de theebladeren worden kort na het plukken gestoomd of gevuurd. Dit proces wordt ook wel enzyming genoemd. Hierdoor blijven alle subtiele smaken optimaal behouden. Doordat deze thee minimaal gefermenteerd wordt, blijven alle natuurlijke stoffen behouden. Dit heeft tot gevolg dat de groene thee nog vol zit met waardevolle stoffen, zoals vitamine, mineralen en antioxidanten. Door dit verfijnde productieproces gaat het de oxidering tegen en zorgt het ervoor dat de thee zijn typerende smaak en geur ontwikkelt waarmee het zich onderscheidt van de andere theesoorten. Groene theebladeren zijn gevoelig. Hierdoor moet de thee gezet worden in water van circa 80 C, anders zullen de theebladeren verbranden wat weer resulteert in een bittere smaak.
Japanse en Chinese groene thee
De meest soorten komen vooral uit China en uit Japan. Maar wat is nu het verschil tussen Chinese en Japanse groene thee? De oorsprong van groene thee komt uit China, maar Japan is inmiddels ook een grote producent van groene thee. Beide landen hebben hun eigen specialiteiten als het om thee gaat. Toch is er een groot verschil tussen de Chinese en Japanse thee en dat is de manier waarop het verwerkt wordt. Japanse thee wordt eerst geplukt en daarna gestoomd om het verouderingsproces tegen te gaan. Vervolgens worden ze gedroogd. Daarna worden de blaadjes veelal tot poeder vermalen (matcha thee). Een andere bekende Japanse theevariant is de Sencha thee, deze wordt op een bepaalde manier gerold tot ze een naaldvormige vorm krijgen. Het Japanse drogingsproces zorgt voor een typerende goudgroene kleur en een frisse en kruidige smaak. Chinese thee daarentegen wordt eerst geplukt en daarna in de pan, oven of in de zon gedroogd. Daarna worden de blaadjes in verschillende vormen gerold, bijvoorbeeld in parels (gunpowder thee) of spiraaltjes. Het Chinese drogingsproces zorgt ervoor dat de thee een goudgele kleur krijgt. Daarnaast is thee smaak van Chinese thee zachter en iets bloemiger van smaak.
Overigens zijn Japan en China niet de enige landen waar groene thee vandaan komt. Thee wordt onder meer ook verbouwd in India, Sri Lanka, Taiwan, Vietnam, Malawi, Argentinië, Indonesië en Papoea-Nieuw-Guinea.
Witte thee
Ons assortiment bevat natuurlijk niet alleen de klassieke zwarte en groene theesoorten. Ook hebben we een ruime keuze uit witte theesoorten.
Witte theebladeren zijn net als de zwarte en de groene theebladeren afkomstig van de Camellia Sinensis. Het grote verschil is dat witte thee amper of niet gefermenteerd is en dus ook bijna niet bewerkt. Zowel witte als groene thee worden niet geoxideerd: in plaats van de blaadjes te kneuzen om vrij spel te geven aan de lucht, worden theeblaadjes net gekoesterd zodat deze niet zouden beginnen te ‘roesten’. Groene theebladeren worden na de oogst direct verhit, waardoor de enzymen inactief worden gemaakt en de oxidatie uitblijft. De witte theebladeren worden na de oogst meestal direct gedroogd. Bij de hoogte kwaliteit worden de struiken ook nog beschermd tegen het zonlicht waardoor er een lager chlorofylgehalte van de bladeren wordt verkregen. Het verschil in groene en witte thee zit hem ook in de soorten blaadjes die gebruikt worden: voor witte thee worden enkel de allerjongste scheutjes gebruikt. Hierdoor is witte thee het “puurste” en bevat ze nog alle natuurlijke antioxidanten. Bovendien is witte thee zeer goed voor de huid, verkleurt deze soort je tanden niet en is het goed voor mensen met (kans op) diabetes. De theesoort bevat ook amper cafeïne, maar heeft daarnaast ook niet zoveel smaak of kleur.
Rooibos
Rooibos wordt de laatste jaren steeds populairder. In Zuid-Afrika wordt het al eeuwen gedronken, maar inmiddels drinken ook veel mensen uit andere delen van de wereld het graag. Het is een smakelijk, cafeïnevrij alternatief voor zwarte en groene thee. Bovendien heeft deze thee volgens liefhebbers vele gezondheidsvoordelen. Rooibos kent zijn oorsprong in Zuid-Afrika. De naalden en het schors van de oorspronkelijk wilde Rooibosstruik creëren al jaren een geliefde kruideninfusie voor de inwoners van Zuid-Afrika. Rooibos wordt sinds 1930 gekweekt en Zuid-Afrika is de enige gecertificeerde producent en exporteur in de wereld. Traditioneel werd de Rooibos gedurende enkele uren gekookt in een grote pot boven open vuur. Daarbij gold: hoe langer, hoe beter, want dan kan de volle, ronde en zoete smaak zich ten volle ontwikkelen.
Wat is rooibosthee?
Rooibosthee staat ook wel bekend als rode thee. Het wordt gemaakt met de naalden en het schors van een struik genaamd Aspalathus linearis, die wordt gekweekt aan de westkust van Zuid-Afrika. Deze thee wordt eerder beschouwd als kruidenthee dan als gewone thee. Traditionele rooibos wordt gemaakt door de naalden te fermenteren, waardoor de roodbruine kleur ontstaat. Groene rooibos is ook verkrijgbaar, die is niet gefermenteerd. Het is meestal duurder en smaakt wat grasachtiger dan de traditionele versie van de thee . Een extra pluspunt van de groene variant is dat er meer antioxidanten inzitten, vergeleken met de traditionele rode variant. Rooibosthee wordt meestal op dezelfde manier als zwarte thee gebruikt. Sommige mensen doen er melk en suiker in naar smaak. In tegenstelling tot wat weleens wordt beweerd, is rooibos geen goede bron van vitamines of mineralen, behalve dat het koper en fluoride bevat. Er zitten echter wel veel krachtige antioxidanten in, die enkele gezondheidsvoordelen kunnen bieden.
Extra voordelen ten opzichte van zwarte en groene thee
Cafeïne is een natuurlijke stimulerende stof die in zowel zwarte als groene thee voorkomt. Het is meestal veilig om een bescheiden hoeveelheid cafeïne binnen te krijgen. Het kan zelfs een positief effect hebben op je prestaties, je concentratievermogen en je humeur. Overmatige consumptie ervan hangt echter samen met hartkloppingen, toename van onrust- en angstgevoelens, slaapproblemen, hoofdpijn en het kan zelfs lichte verslaving geven.. Daarom kiezen sommige mensen ervoor om geen of weinig cafeïnebevattende dranken te nemen. Omdat rooibos van nature cafeïnevrij is, is het een prima alternatief voor zwarte of groene thee. Een ander voordeel is dat er weinig tannine inzit, vergeleken met gewone zwarte of groene thee. Tannines zijn natuurlijke stoffen die in groene en zwarte thee worden gevonden. Ze hebben vaak een slechte reputatie omdat ze de opname van bepaalde voedingsstoffen, zoals ijzer, tegenwerken. Tot slot bevat rode rooibos, in tegenstelling tot zwarte en in mindere mate ook groene thee, geen oxaalzuur. Het consumeren van veel oxaalzuur kan het risico op nierstenen verhogen. Dat betekent dat de thee een goede keuze is voor mensen met nierproblemen.
Kruiden- en vruchtenthee
In tegenstelling tot zwarte, groene en witte thee, wordt kruidenthee niet gemaakt van de theeplant Camellia Sinensis, maar van andere verschillende planten, bloemen, fruit en kruiden. Als we heel strikt zijn, dan mogen we kruiden- en vruchtenthee hierdoor eigenlijk geen thee noemen. Ook deze thee kan verschillende gezondheidsvoordelen bieden, dit is afhankelijk van de ingrediënten en de samenstelling.
Vruchtenthee
Vruchtenthee heeft veel kwaliteiten: het is een heerlijk, verfrissend en gezond drankje. En bovendien is het een cafeïnevrije dorstlesser. De variatie aan smaken is eindeloos. Daarbij is vruchtenthee zowel koud als warm een werkelijke genot. Onze vruchtentheemelanges bestaan uitsluitend uit zorgvuldig geselecteerde vruchten, bessen, bloemen en andere natuurlijke producten.
Kruidenthee
Kruidenthee heeft in Europa een waardige traditie. In de loop van de 19de eeuw won de kruidenthee geleidelijk aan belang onder de armere bevolking die het zich niet kon veroorloven om geïmporteerde thee aan te schaffen. Vandaag de dag speelt betaalbaarheid van thee geen rol meer, maar nog steeds wordt er veel kruidenthee gedronken. Meestal wordt kruidenthee gedronken vanwege de heerlijke smaak en zijn heilzame werking. De bekendste kruidenthee is toch wel de muntthee, welke zowel gezet kan worden met gedroogde muntblaadjes als een vers takje munt.
Watertemperatuur per theesoort
De temperatuur van het water waarin je thee laat trekken, is van cruciaal belang voor de kwaliteit en de smaak van de kop thee. Welke stoffen en smaakkwaliteiten vrijkomen uit theeblaadjes is namelijk sterk afhankelijk van de watertemperatuur. Het is dus belangrijk om bewust te zijn van de watertemperatuur.
Is theewater te koud, dan komt er nauwelijks smaak vrij; is het water te heet, dan wordt de thee bitter, waardoor de delicate smaaknuances van de theeblaadjes verloren gaan. Hierbij de ideale watertemperatuur per theesoort:
- Zwarte thee: 90 tot 95°C
- Chinese groene thee: 85°C
- Japanse groen thee: 80°C
- Witte thee: 80 tot 85°C
- Oolong (gerold + ‘long leaf’): 85 tot 90°C
- Darjeeling: 85°C
- Overige groene theeën: 80 tot 85°C
- Pu-Erh (rauw & gebakken): 90°C
- Kruidentheeën (zonder theeblad): 95 tot 100°C
Over het algemeen wordt thee vaak gezet met véél te heet theewater. Vooral groene en witte thee wordt bitter bij blootstelling aan kokend water. Om een witte waas over je thee te voorkomen gebruik je bij voorkeur water dat het kookpunt van 100 graden bereikt heeft en laat het vervolgens afkoelen tot de juiste temperatuur. Wil je het zekere voor het onzekere nemen, gebruik dan een thermometer. Heb je geen thermometer in de buurt, voel dan goed aan het theeglas. Wanneer je je handen om het warme theeglas kunt leggen zonder jezelf te branden kun je er vanuit gaan dat de watertemperatuur gedaald is naar 80°C /85°C.
Hoelang moet je thee laten trekken?
Als je thee gaat zetten, moet je dit goed beseffen: Hoe langer je thee laat trekken, des te meer stoffen er vanuit de theeblaadjes in het water terechtkomen en erin oplossen. En des te sterker de thee dus wordt. Over het algemeen worden de volgende tijden aangehouden voor het zetten c.q. trekken:
- Zwarte thee: 3 tot 5 minuten
- Chinese groene thee: 3 minuten
- Japanse groen thee: 2 tot 3 minuten\
- Witte thee: 1 tot 3 minuten
- Oolong (gerold + ‘long leaf’): 3 tot 7 minuten
- Darjeeling: 3 minuten
- Overige groene theeën: 2 tot 3 minuten
- Pu-Erh (rauw + gebakken): 3 tot 5 minuten
- Kruidentheeën (zonder theeblad): 5 tot 7 minuten
Tip: Probeer je een nieuwe thee uit, laat deze dan 1 minuut trekken. Proef vervolgens of de thee al sterk genoeg is. Mocht dit niet het geval zijn, hang het zakje dan 30 seconden terug en herhaal dit totdat je de thee naar jouw smaak helemaal perfect is. Theezetten is wat dat betreft echt een kwestie van smaak en ervaring opdoen. En het gaat er per slot van rekening vooral om dat jij het lekker vindt.
Thee accessoires
In de loop der jaren is het aantal thee accessoires enorm gestegen, en nog steeds komen er jaarlijks vele exemplaren bij. Voortdurend krijgen we de vraag wat er nu eigenlijk beter is, een filterzakje, theezeefje of thee-ei.
Het voordeel van een thee-ei/theebolletje aan een kettinkje, is dat het maar een eenmalige aanschaf is. En dat is natuurlijk weer een groot voordeel voor het milieu. Daarnaast is een thee-ei aan een kettinkje uitermate geschikt als je vaak kiest voor het zetten van een theepot. Een theezeefje met een klemmetje is daarentegen weer zeer geschikt als je een theekopje gebruikt. Ook is deze handig in gebruik door het klemsysteem. De mooiste variant is echter het theezeefje met aflekbakje die je in je theeglas of theepot kunt hangen. Hierdoor hebben de theebladeren veel ruimte om zich te kunnen ontvouwen en de smaak af te kunnen geven. Toch wordt het gebruik van deze thee accessoires nog vaak als belemmering aangegeven. Ze moeten na het gebruik weer goed schoongemaakt worden om zo een lekker volgend kopje thee te kunnen garanderen. Wordt hier te lang mee gewacht, dan kunnen de smaken van de thee achterblijven en zo de smaak van een volgend kopje thee beïnvloeden.
Daarom bieden papieren filterzakjes de oplossing. Deze kunnen namelijk na gebruik gewoon weggegooid worden. Ook krijgen theeblaadjes in een filterzakje (zoals T-Sac) genoeg ruimte om te ontvouwen en smaakstoffen vrij te maken en af te staan aan het theewater. Zodoende kan het theearoma zich optimaal ontwikkelen en ten volste worden benut door de theedrinker.
Goede theezetten kun je met zowel een ei, een zeefje als een filterzakje zetten!
